تهیه یک مدل پیش‌بینی ناپایداری بافت‌های کهن شهری در برابر زلزله با منطق سلسله مراتبی وارون (IHPW) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)

ایران‌زمین به دلیل موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن روی کمربند جهانی زلزله، در طول تاریخ همواره زمین‌لرزه‌های مخربی را تجربه کرده است و هر ساله چندین لرزه در سطح کشور ثبت می‌شود. آخرین مورد آن زلزله 8/6 ریشتری بم در پنجم دی‌ماه 1382 بوده است که سبب تلفات شدید انسانی و زیرساخت‌ها در سطح کشور شد. زلزله‌ای که با 30 هزار کشته و 10 هزار زخمی از بزرگ‌ترین زلزله‌های سده اخیر به شمار می‌آید. هدف این مقاله شناسایی دلایل اصلی این مقدار تلفات است. برای رسیدن به این هدف  13 شاخص کالبدی-  فضایی  مؤثر بر آسیب‌پذیری شهرها در سطح جهانی شناسایی و سپس در قالب مدل‌های برنامه‌ریزی و تلفیقی چون فازی و تحلیل سلسله مراتبی وارون وزن‌دهی شدند. لایه‌های انتخابی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی ترکیب و درپایان نقشه میزان آسیب‌پذیری شهر پیش از زلزله اخیر مدل‌سازی شد. در مرحله دوم میزان آسیب‌پذیری شهر بر پایه برداشت‌های دقیق طرح تفصیلی شهر مشابه‌سازی و میزان ضریب همبستگی آن با مدل فرضی ارائه‌شده این پژوهش محاسبه شد که ضریبی معادل با 59/0 را نشان داد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که نه تنها مدل فازی برای تعیین آسیب‌پذیری و ناپایداری شهرهایی چون بم کاربرد دارد بلکه با استفاده از این مدل ارائه‌شده می‌توان میزان تاب‌آوری شهر را در برابر زلزله و دیگر بحران‌های طبیعی محاسبه کرد و سرانجام به رابطه میان تئوری و عمل دست یافت.